Samorząd w Gminie

Podstawową jednostką terytorialną, w której działa samorząd jest gmina. Gminę tworzy, łączy i znosi Rada Ministrów, która także ustala jej granice, nazwę oraz siedzibę. Gmina ma osobowość prawną, czyli może wchodzić w stosunki majątkowe z obywatelami, jednostkami gospodarki, np. przedsiębiorstwami. Gmina określa w statucie własną organizację i ustrój. Samorząd w gminie mieszkańcy sprawują poprzez swoich przedstawicieli wybranych do Rady Gminy. Radni określają kierunki rozwoju gminy i zasady zaspokajania zbiorowych potrzeb mieszkańców. Zadania te wykonują poprzez podejmowanie uchwał. Uchwały Rady Gminy wykonuje Wójt, który również jest wybierany w wyborach bezpośrednich przez mieszkańców gminy. Mieszkańcy gminy mogą podejmować decyzje w powszechnym głosowaniu podczas wyborów i referendum.

Organami gminy są:
- Rada Gminy (uchwałodawcza)
- Wójt (gospodarz gminy)

Rada Gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym. Wybierana jest w wyborach powszechnych na 4-letnią kadencję. Rada Gminy uchwala statut. Radny składa ślubowanie. Wzajemne relacje pomiędzy Radą Gminy a Wójtem najlepiej obrazuje tryb ustalania budżetu gminy na dany rok. Projekt budżetu przygotowuje Wójt do 15 listopada. Radni omawiają projekt w komisjach tematycznych. Opinie poszczególnych komisji przedstawiane są na sesji całej radzie, która bądź uchwala budżet w wersji zaproponowanej przez Wójta, bądź dokonuje w nim zmian i podejmuje uchwałę. Jeśli Rada Gminy zamierza zwiększyć wydatki budżetowe poza ogólną kwotę zaproponowaną przez Wójta, to musi wskazać źródła ich finansowania. Wójt jest organem zarządzającym gminą w granicach obowiązującego prawa. Swoje uprawnienia Wójt wykonuje przy pomocy jednostek organizacyjnych oraz sołectw. Sołectwo jest jednostką pomocniczą gminy, toteż aktywność rady sołeckiej powinna przejawiać się w codziennej pracy a nie ograniczać się do obecności na zebraniach wiejskich.

W urzędzie gminy można załatwić m.in.:

* uzyskać akt urodzenia, małżeństwa, zgonu
* dokonać zameldowania i wymeldowania
* otrzymać dowód osobisty
* zarejestrować działalność gospodarczą
* zapłacić podatki
* otrzymać koncesję na sprzedaż alkoholu
* uzyskać zgodę na wycięcie drzew
* złożyć skargę na źle funkcjonujące instytucje

Rodzaje zadań gminy:

* zadania własne: (realizowane ze własnych środków)
- dostarczanie wody
- utrzymywanie czystości
- usuwanie odpadów
- utrzymywanie placów, ulic, dróg i mostów
- finansowanie działalności szkół, przedszkoli, bibliotek, domów kultury
* zadania zlecone: (realizowane są ze środków administracji rządowej)
- ewidencja ludności i dowody osobiste
- formalności związane z urzędem stanu cywilnego
- opieka społeczna i zasiłki
- ochrona ziemi
- działalność gospodarcza

* zadania wspólne (realizowane są z połączonych środków gmin zainteresowanych):
- budowa oczyszczalni ścieków
- budowa dróg dla kilku gmin
- budowa mostów

Dochody gminy:
Dochody budżetu gminy są określone w ustawie samorządowej. Są nimi:
* podatek rolny
* podatek leśny
* podatek od nieruchomości
* podatek dochodowy
* podatek od środków transportu
* podatek od psów
* opłata targowa
* opłata administracyjna
* opłata klimatyczna
* opłata skarbowa